Toruńska formuła kształcenia dla przedsiębiorczości z wykorzystaniem Chłopskiej Szkoły Biznesu
Gra symulacyjna Chłopska Szkoła Biznesu (CSB) inspiruje do realizowania długofalowych autorskich inicjatyw na rzecz wspierania przedsiębiorczości. Obok modelu działania wypracowanego w województwie zachodniopomorskim (Goleniów) oraz turniejów CSB organizowanych od 2010 roku w województwie małopolskim (Andrychów) i podkarpackim (Ropczyce) rozwija się również formuła wypracowana w województwie kujawsko-pomorskim przez III Liceum Ogólnokształcące w Toruniu. W toruńskich inicjatywach wzięło już udział łącznie ok. 1500 osób. Jakie są cechy szczególne toruńskiego modelu działania na rzecz przedsiębiorczości?
Chłopska Szkoła Biznesu jako sposób na wzmocnienie i wydobycie talentów tzw. słabych uczniów
Chłopska Szkoła Biznesu jest według „szkoły toruńskiej” sposobem dowartościowania i ujawnienia zdolności tzw. słabych uczniów:
Rozgrywki diagnozują talenty przedsiębiorcze, o których posiadaniu uczniowie nie są w stanie dowiedzieć się w inny sposób i, co jest szczególnie satysfakcjonujące dla nauczycieli, pozwalają na podwyższenie samooceny części tzw. słabych uczniów, którzy nie mając predyspozycji naukowych i osiągając niesatysfakcjonujące wyniki w nauce, osiągają bardzo dobre wyniki w grze, dowiadując się przy tym, że mają talent, tyle że wymykający się ocenom szkolnym (Elżbieta Broczkowska*, III LO w Toruniu).
Dwa etapy rozgrywek turniejowych – eliminacje i finał
Turnieje Chłopskiej Szkoły Biznesu organizowane w Andrychowie (woj. małopolskie), Ropczycach (woj. podkarpackie) i Goleniowie (woj. zachodniopomorskie) od 2010 roku posiadały punkt kulminacyjny w postaci dużego halowego wydarzenia – rozgrywek dla ponad 100 finalistów wyłonionych w eliminacjach z udziałem setek uczniów z kilkudziesięciu szkół. Działania edukacyjne w Toruniu (woj. kujawsko-pomorskie) przebiegają podobnie. Etap pierwszy to eliminacje do finału, które rozgrywane są w szkołach. Z każdej szkoły najlepsza klasa awansuje do finału, który odbywa się w III Liceum Ogólnokształcącym. W 2013 roku w finale turnieju uczestniczyło 7 klas (około 170 osób). Turniej „Chłopskiej Szkoły Biznesu”, zrealizowany w 2013 roku w ramach projektu Małopolskiego Instytutu Kultury dofinansowanego przez Narodowy Bank Polski i Gminę Andrychów, zaangażował w Toruniu łącznie aż 900 uczestników rozgrywek. Tak szeroka skala działań została uzyskana dzięki zaangażowaniu licealistów-wolontariuszy w roli ekspertów prowadzących rozgrywki turniejowe w klasach gimnazjalnych.
Wolontariat uczniowski – uczniowie jako nauczyciele i trenerzy przedsiębiorczości
Realizacja kujawsko-pomorskiego turnieju Chłopskiej Szkoły Biznesu opiera się na wolontariacie uczniów z III Liceum Ogólnokształcącego w Toruniu, którzy prowadzą rozgrywki edukacyjne w lokalnych gimnazjach. Grupy odpowiednio przeszkolonych uczniów Liceum prowadzą rozgrywki i notują wyniki w każdej odwiedzonej klasie gimnazjalnej. Uczniowie prowadzący rozgrywki nie tylko muszą uzyskać biegłą znajomość reguł gry, ale również nabyć i rozwijać kompetencje szkoleniowe, m.in. umiejętność precyzyjnego przekazywania wiedzy i czuwania nad przebiegiem rozgrywki z udziałem 12–30 osób. Ten proces przekazywania wiedzy i umiejętności jest kontynuowany każdego roku. Starsi uczniowie Liceum – doświadczeni już w poprzednich latach trenerzy przedsiębiorczości – przekazują co rok swoje know-how młodszym kolegom (zwykle pierwszoklasistom), którzy dopiero wchodzą w rolę prowadzących rozgrywki. Udział w tej „sztafecie” wzięły od 2010 roku już cztery roczniki uczniów (ok. 45 organizatorów-wolontariuszy) z III LO w Toruniu, którzy zorganizowali rozgrywki dla 10 szkół Torunia i powiatu toruńskiego.
Samodzielna realizacja wydarzeń jako sposób rozwijania postaw przedsiębiorczych i umiejętności współpracy wśród uczniów
Uczniowie III LO są odpowiedzialni za organizację turniejów Chłopskiej Szkoły Biznesu w Toruniu. Udział nauczyciela jest ograniczony do koniecznego minimum. Przy realizacji każdego wydarzenia starsi uczniowie włączają do współpracy młodszych kolegów, pierwszoklasistów. Spotkania prowadzone są przez uczniów samodzielnie. Okresowo zapraszają na spotkania nauczyciela, który stara się zapewnić uczniom maksymalną możliwą autonomię działania. Włącza się wtedy, gdy jest to konieczne, w taki sposób, by uczniowie mogli samodzielnie rozwiązać powstałe trudności (przykładowo, organizuje w tym roku dla uczniów spotkanie konsultacyjne z praktykiem zarządzania). Taki sposób działania nauczyciela wobec uczniów wynika z przekonania, że:
jak dać ludziom autonomię i poczucie, że robią coś ważnego, to uruchamia to ich przedsiębiorczość” (Elżbieta Broczkowska*, III LO w Toruniu)
Zaangażowanie zewnętrznych środków oraz instytucji
Podobnie jak w innych inicjatywach na rzecz przedsiębiorczości z wykorzystaniem Chłopskiej Szkoły Biznesu, do skutecznej realizacji działań w Toruniu przyczynia się włączenie do współpracy instytucji partnerskich i pomocniczych. III LO w Toruniu otrzymało bezpłatny egzemplarz gry w 2010 roku, po rozgrywkach instruktażowych CSB przeprowadzonych w Toruniu przez Małopolski Instytut Kultury w ramach projektu dofinansowanego przez Muzeum Historii Polski. Podczas realizacji działań turniejowych III LO korzysta z dodatkowego egzemplarza udostępnianego przez Muzeum Etnograficzne im. Marii Znamierowskiej-Prüfferowej. Organizator współpracuje również z instytucjami rynku pracy oraz włącza rozgrywki Chłopskiej Szkoły Biznesu do programu IRKA (Indywidualny Rozwój Każdego), który uzyskiwał m.in. wsparcie Fundacji Kronenberga, a wcześniej patronat Europejskiego Roku Kreatywności i Innowacji 2009. Celem tego programu jest diagnozowanie i rozwijanie predyspozycji uczniów oraz doradztwo zawodowe. Dodatkowo Organizator uzyskuje wsparcie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Kujawsko-Pomorskiego, który finansował upominki dla wszystkich uczestników i nagrody dla zwycięzców turnieju.
* Elżbieta Broczkowska pracuje jako polonistka w III Liceum Ogólnokształcącym w Toruniu, gdzie koordynuje prace uczniów – organizatorów turniejów Chłopskiej Szkoły Biznesu. Ukończyła również studia podyplomowe z zakresu doradztwa zawodowego.
